Pod koniec kwietnia br. weszła w życie dyrektywa 2022/738 zmieniająca dyrektywę 2006/1 w sprawie użytkowania pojazdów najmowanych bez kierowców w celu przewozu drogowego rzeczy. Na mocy nowych przepisów przewoźnicy unijni wykonujący przewozy drogowe towarów będą mogli wykorzystywać w swojej działalności również pojazdy wynajmowe i zarejestrowane w innych krajach UE. Obecnie nie wszystkie kraje UE na to zezwalają. Zgodnie z art. 11a, ust. 1, pkt 2, lit b polskiej ustawy o transporcie drogowym wręcz zabrania się przedsiębiorcy transportowemu wykorzystywania do przewozów drogowych pojazdów zarejestrowanych poza terytorium RP. Powinno się to jednak zmienić już w niedalekiej przyszłości. Zgodnie z nowoopublikowaną dyrektywą państwa członkowskie UE mają bowiem czas najpóźniej do 6 sierpnia 2023 r. na opracowanie i wdrożenie przepisów implementujących ww. dyrektywę do krajowego porządku prawnego.
Zgodnie z zapisami dyrektywy 2022/738 państwa członkowskie mają obowiązek zapewnienia, aby przedsiębiorstwa mające siedzibę na ich terytorium mogły wykorzystywać pojazdy wynajmowane do przewozów drogowych towarów, na tych samych zasadach co pojazdy będące własnością tych przedsiębiorstw.
Jednocześnie, w przypadku gdy wynajmowany pojazd został zarejestrowany lub dopuszczony do ruchu zgodnie z przepisami innego kraju UE, państwo członkowskie siedziby przewoźnika może:
- Ograniczyć czas użytkowania wynajmowanego pojazdu na swoim terytorium. Czas ten nie może być jednak krótszy niż dwa miesiące w ciągu roku kalendarzowego, w przypadku korzystania z wynajmowanego pojazdu przez tego samego przewoźnika. Dodatkowo, państwo członkowskie może wymagać, aby czas trwania umowy najmu nie przekraczał dozwolonego okresu korzystania z danego pojazdu, ustalonego przez to państwo.
- Wprowadzić obowiązek rejestracji, zgodnie z przepisami krajowymi, pojazdu wynajmowanego, jednakże nie wcześniej niż po okresie 30 dni.
- Ograniczyć liczbę wynajmowanych pojazdów, które mogą być wykorzystywane przez dane przedsiębiorstwo. Niemniej jednak, minimalna, dozwolona liczba pojazdów wynajmowanych wynosi co najmniej 25% floty pojazdów danego przedsiębiorstwa. W przypadku najmniejszych firm, posiadających od 1 do 3 pojazdów, liczba pojazdów wynajmowanych wynosi co najmniej jeden.
- Ograniczyć korzystanie z pojazdów wynajmowanych w przypadku wykonywania przewozów na potrzeby własne.
Należy jeszcze raz podkreślić fakultatywność omawianych przepisów. Oznacza to, że państwa czlonkowskie mogą, ale nie muszą wprowadzić ww. ograniczenia, w części lub w całości i w dowolnej wysokości, ale nie niższej niż wskazane minimalne wartości.
Co również istotne, dodatkowe wypisy z licencji wspólnotowej umożliwiające użytkowanie pojazdów wynajmowanych mogą mieć ważność ograniczoną do okresu odpowiadającego długości umowy najmu. Możliwe jest również umieszczenie na tych wypisach numerów rejestracyjnych wynajmowanego pojazdu.
Czas pokaże, jakie podejście przyjmą polskie władze w procesie implementacji omawianej dyrektywy na grunt polskich przepisów. Czy zdecydują się na wprowadzenie wybranych ograniczeń dla pojazdów wynajmowanych? Jeśli tak, to w jakim zakresie i w jakiej wysokości? Pozostaje jedynie mieć nadzieje, że odpowiedzi na powyższe pytania poznamy we wskazanym w dyrektywie terminie i nie będą one ze szkodą dla polskich przewoźników, którzy borykają się w ostatnim czasie z niespotykaną wręcz wcześniej skalą problemów, zarówno na poziomie UE, jak i krajowym…
Opracował:
Artur Kalisiak
Koordynator ds. Projektów Strategicznych TLP
