Komisja Europejska postanowiła wprowadzić zmiany w przepisach dotyczących czasu jazdy i odpoczynku kierowców, ale jedynie dla ich wąskiej grupy. Pod koniec maja br. weszło w życie rozporządzenie 2024/1258 (zmieniające rozp. 561/2006 w sprawie czasu jazdy, obowiązkowych przerw i odpoczynku kierowców), zgodnie z którym pojawiły się nowe rozwiązania, dające pewną elastyczność w planowaniu i realizowaniu okazjonalnych przewozów osób, zarówno krajowych, jak i międzynarodowych. Poniżej przedstawiamy kluczowe zmiany.
JEST DEFINICJA
W rozp. 561/2006 dodano definicję okazjonalnych przewozów osób, odnoszącą się do rozp. 1073/2009 w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych, zgodnie z którą mogą to być przewozy międzynarodowe, ale też i krajowe. A czym charakteryzują się usługi okazjonalne? Otóż są to „usługi, które nie są objęte definicją usług regularnych, oraz których główną cechą jest to, że obejmują przewóz grup pasażerów utworzonych z inicjatywy zleceniodawcy lub samego przewoźnika.”
PRZERWA DZIELONA INACZEJ
Kierowcy wykonujący okazjonalne przewozy osób (i tylko oni, nie dotyczy to innych rodzajów przewozów osób lub ładunków) mają możliwość bardziej elastycznego odbioru obowiązkowych przerw w jeździe wynoszących co najmniej 45 minut. Przypomnijmy może generalną zasadę dla kierowców zawodowych, że zgodnie z art. 7 rozp. 561/2006 mają oni obowiązek odbierać przerwy wynoszące co najmniej 45 minut, najpóźniej po każdym skumulowanym okresie prowadzenia pojazdu wynoszącym 4,5 godziny. Alternatywnie, przerwę tę mogą podzielić na dwie części w ten sposób, że pierwsza z nich trwa co najmniej 15 minut, a druga co najmniej 30 minut (NIE ODWROTNIE!).
Natomiast zgodnie z omawianą zmianą przepisów, kierowcy wykonujący okazjonalne przewozy osób mają teraz możliwość (czyli mogą, ale nie muszą) odebrać omawianą przerwę w jeszcze inny sposób. Otóż mogą oni podzielić tę przerwę również na dwie części, ale w ten sposób, że każda z części wynosi co najmniej 15 minut, ale po zsumowaniu muszą one dać łącznie co najmniej 45 minut. Czyli może to być np.: 20 minut + 25 minut, 30 minut + 15 minut, 22 minuty + 23 minuty itp. Jeszcze raz podkreślmy, że takiej możliwości nie mają pozostali kierowcy.
25-GODZINNY OKRES ROZLICZENIOWY
Kolejna, interesująca dość zmiana dla kierowców wykonujących okazjonalne przewozy osób dotyczy odbioru odpoczynku dziennego. Otóż mogą oni JEDEN RAZ wydłużyć swój 24-godzinny okres rozliczeniowy do 25 godzin, ale po spełnieniu wszystkich następujących warunków łącznie:
- nie zagraża to bezpieczeństwu ruchu drogowego;
- nie zagraża to warunkom pracy kierowcy;
- łączny, skumulowany czas jazdy kierowcy w danym dniu nie przekracza 7 godzin;
- kierowca wykonuje pojedynczy okazjonalny przewóz osób trwający co najmniej sześć kolejnych okresów 24-godzinnych;
- zachowany zostaje maksymalny wymiar czasu pracy, zgodny ze stosownymi przepisami.
Na tych samych zasadach (jak wyżej) kierowca może wydłużyć okres rozliczeniowy do 25 godzin DWUKROTNIE w ramach pojedynczego okazjonalnego przewozu osób trwającego co najmniej osiem kolejnych okresów 24-godzinnych.
PÓŹNIEJSZY ODPOCZYNEK TYGODNIOWY TAKŻE W KRAJÓWCE
Przed zmianą przepisów wyjątek, na podstawie którego kierowca wykonujący jednorazowy przewóz okazjonalny osób może odebrać odpoczynek tygodniowy nawet po 12 okresach 24-godzinnych (generalna zasada stanowi, że najpóźniej po 6 okresach 24-godzinnych) dotyczył jedynie wykonywania usługi międzynarodowej. Obecnie wyjątek ten można zastosować zarówno w międzynarodowym, jak również w krajowym przewozie okazjonalnym osób, po spełnieniu wszystkich poniższych warunków łącznie:
- poprzedni odpoczynek tygodniowy kierowcy był regularny, tj. minimum 45 godzin;
- po skorzystaniu z wyjątku kierowca odbiera od razu dwa regularne tygodniowe odpoczynki lub jeden regularny i jeden skrócony (rekompensata najpóźniej do końca trzeciego tygodnia po zakończeniu okresu wyjątku);
- autobus jest wyposażony w tachograf cyfrowy;
- w przypadku jazdy w porze nocnej (22:00 – 6:00) autobus obsługuje załoga wieloosobowa. W przeciwnym razie, tj. w przypadku tylko jednego kierowcy, skumulowany czas jazdy tzw. ciągłej (czyli bez wymaganej przerwy) jest skrócony do 3 godzin (zamiast 4,5 godziny).
OBOWIĄZKOWY FORMULARZ JAZDY
Aby kierowca wykonujący okazjonalne przewozy osób mógł skorzystać z omawianych wyłączeń obowiązkowo musi przedstawiać do kontroli drogowej tzw. formularz przejazdu, zgodny z art. 12 rozp. 1073/2009. Co więcej, należy posiadać i okazywać do kontroli drogowej papierowe lub elektroniczne kopie formularzy jazdy za ostatnie 28 dni, a od 31 grudnia br. za ostatnie 56 dni.
Warto w tym miejscu wskazać, że Komisja Europejska prowadzi prace nad przygotowaniem specyfikacji technicznych, które umożliwią w przyszłości (termin nie został jeszcze określony) rejestrowanie i przechowywanie w tachografie danych dotyczących rodzaju przewozu osób (regularny lub okazjonalny). Po wprowadzeniu tej funkcjonalności w życie zniesiony zostanie obowiązek przechowywania kopii formularzy przejazdu wspomnianych powyżej.
W przypadku wykonywania okazjonalnych przewozów krajowych możliwe jest korzystanie z formularza przejazdu dla przewozów międzynarodowych, wskazując jednocześnie, że jest on wykorzystywany na potrzeby przewozu krajowego.
Przypominamy także, że za wyposażenie kierowcy w formularz przejazdu PRZED ROZPOCZĘCIEM KAŻDEGO PRZEJAZDU odpowiedzialne jest przedsiębiorstwo transportowe.
Artur Kalisiak
Dyrektor ds. Projektów Strategicznych TLP
