Od 14 marca trwa największe europejskie wydarzenie związane z mobilnością pracowników w UE – VI Europejski Kongres Mobilności Pracy w Krakowie – organizowany co roku przez Inicjatywę Mobilności Pracy. Patronem wydarzenia jest także TLP. Prócz przedstawicieli nauki i biznesu, gośćmi Kongresu była Minister Przedsiębiorczości i Technologii Jadwiga Emilewicz, prof. Dr hab., Gertruda Uścińska – Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jak i Jacek Krawczyk – Przewodniczący Grupy Pracodawców Europejskiego Komitetu Społeczno-Ekonomicznego (EKES). Nie zabrakło przedstawicieli TLP w tak istotnych dla branży dyskusjach.
Kongres był poświęcony podsumowaniu dotychczasowych prac nad europejskimi przepisami o delegowaniu pracowników oraz koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego, które regulują między innymi kwestie wydawania zaświadczeń A1. Z ciekawych i pogłębionych merytorycznie debat płyną następujące, zasadnicze wnioski:
- Choć kierunki rozwoju europejskich przepisów o zabezpieczeniu społecznym, kształtowane przez ostatnie 50 lat, należy ocenić pozytywnie (odeszliśmy od powiązania uprawnień do zabezpieczenia społecznego pracownika na rzecz szerszej kategorii – obywateli), to istotne wątpliwości budzą ostatnie propozycje dotyczące zmian w zakresie sytuacji prawnej mobilnych pracowników.
- Złożone w trakcie prac nad zmianami w przepisach o zabezpieczeniu społecznym propozycje dotyczące pracowników mobilnych (w tym kierowców) sprowadzają się nie tylko do zmiany miejsca ubezpieczenia pracownika z kraju siedziby pracodawcy na kraj w którym zazwyczaj świadczy pracę. Zaproponowano także, aby prawo właściwe dla pracodawcy ocenianego było przez pryzmat miejsca, gdzie zatrudnia największą liczbę pracowników. Dyskutanci wskazywali, że przepisy dot. ubezpieczeń pracowników zaczęły służyć regulowaniu konkurencji między przedsiębiorcami, a nie ochronie i uregulowaniu uprawnień pracowników.
- Nasilają się tendencje protekcjonistyczne w części państw członkowskich UE, które zmierzają do ochrony lokalnych gospodarek oraz miejsc pracy, choć w swej istocie będą znacząco osłabiać funkcjonowanie wspólnego rynku i gospodarki europejskiej;
- Pracodawcy oraz ich organizacje – te zrzeszające mikro-przedsiębiorców jak i 35.000.000 pracowników w UE [CEEMET] – zgodnie podkreślają, że istniejące regulacje prawne dotyczące delegowania prowadzą do znacznej niepewności prawa i są sprzeczne z zasadą proporcjonalności. Niestety dyskutanci nie mają złudzeń, że zmienione przepisy o delegowaniu pracowników nie przyniosą uporządkowania sytuacji prawnej pracowników delegowanych, lecz pogłębią i tak widoczny i odczuwalny chaos prawny. Szkodzi on nie tylko pracodawcom ale i pracownikom.
- W trakcie debaty zwrócono także uwagę, iż istnieje szereg zawodów, których miejscem wykonywania pracy jest w sposób rzeczywisty cała Europa (nie tylko pracownicy transportu ale i sfera kultury – artyści etc.). Regulacje dotyczące delegowania pracowników, jeśli już muszą mieć do nich zastosowanie, to powinny w znaczący sposób odzwierciedlać ich specyfikę.
- Pojawiły się postulaty jak rozwiązać chaos prawny związany ze stosowaniem europejskich przepisów o delegowaniu pracowników. Te postulaty to między innymi:
- odstąpienie od stosowania dokumentów A1 przy delegowaniach do 1 miesiąca (zamiast tego wykorzystanie numeru ubezpieczenia społecznego pracownika),
- wprowadzenie jednej europejskiej definicja podróży służbowej oraz wykorzystania nowo tworzonego Europejskiego Urzędu ds. Pracy do wprowadzenia i propagowania europejskiego kalkulatora płac;
- wprowadzenie jednego systemu rejestracji pracowników delegowanych i zniesienie obowiązku tłumaczenia dokumentów,
- wprowadzenie przejrzystej i jasnej informacji dla pracowników i pracodawców o prawach i obowiązkach pracowników delegowanych w poszczególnych krajach członkowskich (nie tylko linki do przepisów).
Aktywnie śledzimy toczące się dyskusje, oczekując racjonalnych a nie politycznych rozwiązań prawnych dla transportu międzynarodowego i tak europejskiego zawodu jakim jest kierowca międzynarodowy.
Opracowanie:
Joanna Jasiewicz
