17 czerwca br. odbyło się posiedzenie grupy roboczej ds. transportu BusinessEurope, w którym uczestniczyli z ramienia TLP Adam Dorywalski i Artur Kalisiak. Spotkanie, w którym brali udział przedstawiciele organizacji pracodawców z wielu państw Europy, a także z innych paneuropejskich organizacji biznesowych, dotyczyło przede wszystkim zaproponowanego 27 maja przez Komisję Europejską Programu Odbudowy „Next Generation EU” o wartości 750 mld euro (500 mld jako granty i pozostałe 250 mld euro jako pożyczki) oraz propozycji Wieloletnich Ram Finansowych (WRF) UE na lata 2021-2027 o wysokości 1,1 bln euro.
Gościem specjalnym spotkania był wiceszef Gabinetu Komisarz ds. Transportu Filip-Alexandru Negreanu-Arboreanu. Komisja zgadzając się, że sektor transportu bardzo mocno odczuł skutki pandemii COVID-19, zaproponowała zwiększenie finansowania o 1,5 mld euro instrumentu „Connecting Europe Facility” (CEF), który jest przeznaczony na rozbudowywanie infrastruktury w UE. Informacja ta ucieszyła uczestników spotkania, jednak wyraźnie wybrzmiało, że biorąc pod uwagę realne braki w infrastrukturze będzie to nadal kwota niewystraczająca. Przedstawiciel Komisji zwrócił uwagę, że obecnie to przede wszystkim od państw członkowskich będzie zależało czy zgodzą się na Program Odbudowy i WRF w wysokości zaproponowanej przez Komisję, w tym na podniesienie nakładów ponoszonych przez państwa członkowskie do budżetu UE m.in. poprzez nowe zasoby własne takie jak podatek cyfrowy, czy graniczny podatek węglowy. Należy pamiętać, że poza CEF także Instrument Wsparcia Wypłacalności oraz InvestEU będą mogły wspierać rozwój infrastruktury w UE, ale także bezpośrednio firmy transportowe. Ciężko jednak powiedzieć o jakich kwotach przeznaczonych stricte na sektor transportu mówimy, ponieważ jest to w tym momencie przedmiotem negocjacji w UE.
Wyraźnie widać, że priorytetem Komisji będzie zielona i cyfrowa Europa, a fundusze unijne będą głównie przeznaczone na te cele. Oznacza to wsparcie czystszego transportu i logistyki, w tym między innymi instalacji miliona punktów ładowania pojazdów elektrycznych oraz upowszechnienie podróży koleją i ekologicznej mobilności w miastach i regionach UE. Przedstawiciel Komisji na naszym spotkaniu zaznaczył jednak, że głównym zadaniem funduszu odbudowy, którego 60% powinno zostać wydane w ciągu dwóch pierwszych lat, ma być pomoc firmom, które znalazły się w bardzo trudnej sytuacji tylko ze względu na pandemię, a „długoterminowe cele UE nie powinny być mieszane z dokonaniem jak najszybszej odbudowy gospodarki UE”. Warto tutaj zwrócić uwagę na to, że tak jak Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) wprowadził w życie nową politykę kredytową dla sektora energetycznego oznaczającego z końcem 2021 roku zaprzestania finansowania projektów związanych z paliwami kopalnymi, tak w przypadku sektora transportu EBI nie ogłosił prowadzenia bardziej „zielonej polityki”.
Na końcu naszego spotkania TLP, jako członek Konfederacji Lewiatan, wraz z litewską organizacją pracodawców LPK, poprosiły BusinessEurope o wystosowanie pisma do Komisji Europejskiej mającego na celu wyjaśnienie wątpliwości prawnych dotyczących powrotu kierowcy do państwa siedziby firmy w procedowanym obecnie Pakiecie Mobilności I. BusinessEurope pozytywnie ustosunkowało się do naszej prośby.
Dla przypomnienia, Programu Odbudowy „Next Generation EU” będzie opierał się na trzech filarach:
Filar 1: Wsparcie państw inwestycjami i reformami
Stworzony fundusz warty 560 mld euro ma na celu sfinansowanie kluczowych inwestycji publicznych i reform związanych z realizacją europejskich priorytetów, czyli europejskiego Zielonego Ładu oraz Agendy Cyfrowej. Ponadto, Komisja proponuje dodać do Funduszu Sprawiedliwej Transformacji 40 mld euro. Znajduje się tutaj także warte 55 mld euro „uzupełnienie polityki spójności” na lata 2020-2022, a wysokość wsparcia będzie zależała od skutków gospodarczych i społecznych obecnego kryzysu odczuwanych przez dane państwo. Otrzymanie pomocy z tego filaru będzie powiązane z wypełnianiem przez państwa zaleceń w ramach Semestru Europejskiego wymagających podjęcia reform o charakterze gospodarczym.
Filar 2: Pobudzenie gospodarki i pomoc w ponownym uruchomieniu inwestycji prywatnych
Działania w drugim filarze to zaproponowany nowy Instrument Wsparcia Wypłacalności, który może działać od 2020 r. i będzie dysponował budżetem o wysokości 31 mld EUR. Ma on na celu odblokowanie 300 mld EUR na wsparcie wypłacalności dla przedsiębiorstw ze wszystkich sektorów gospodarki i przygotowanie ich na „czystszą” i „cyfrową” przyszłość. Ponadto, dzięki instrumentowi „Strategic Investment Facility” (kontynuacja programu Junckera, wbudowana w InvestEU), 15 mld euro z tego programu powinno wygenerować inwestycje warte 150 mld euro w łańcuchy wartości o kluczowym znaczeniu dla bezpieczeństwa i strategicznej autonomii UE, jak np. sektor farmaceutyczny. Dotychczasowo działający InvestEU też zostanie zasilony dodatkowym 15,3 mld euro.
Filar 3: Wyciąganie bezpośrednich wniosków z kryzysu
Wzmocnienie programów, które dowiodły swojej wartości w czasie kryzysu, takich jak RescEU lub Horyzont Europa, ale także utworzenie nowego programu związanego ze zdrowiem publicznym, wzmocnienie europejskiej polityki sąsiedztwa, współpracy międzynarodowej i pomocy przedakcesyjnej.
Opracował:
Adam Dorywalski
Stały Przedstawiciel TLP przy UE
